Vergunningverlening

Vervolgens is het proces van vergunningverlening ter hand genomen. Hiertoe is gebruik gemaakt van zogenoemde integrale adviestafels. In sommige stadsdelen bestonden die al, in andere zijn die speciaal in het leven geroepen. Het zijn teams waarin een tiental vertegenwoordigers van alle relevante afdelingen zijn vertegenwoordigd, waaronder Verkeer en Openbare Ruimte, Ruimte en Duurzaamheid, Economische Zaken, Openbare Orde en Veiligheid, Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving en het Juridisch Bureau. Die teams gingen zeer resultaatgericht te werk en slaagden erin om in korte tijd een grote hoeveelheid (ruim 1.000!) aanvragen te verwerken. De meeste wezen zij toe.

De deelnemers blijken zeer te spreken over dit overleg. Het verliep naar eigen zeggen constructief en doelgericht. Een gedeeld gevoel van urgentie en het idee zich nuttig te kunnen maken voor de stad, maakte dat zij de gebruikelijke ambtelijke tegenstellingen over de invulling van de schaarse openbare ruimte gemakkelijk wisten te overbruggen. Zonder morren draaiden zij vele overuren. Ook de horecaondernemers waren over het algemeen tevreden met de constructieve rol van de gemeente en de vlotte vergunningverlening, zo blijkt uit de vraaggesprekken. De juristen aan deze tafel stelden zich, binnen de overeengekomen juridische kaders, pragmatisch en oplossingsgericht op.

Belangenafweging

En de buurtbewoners? Wie trok zich hun belang aan? De praktijk lijkt toch wel te verschillen van de retoriek uit de beleidsstukken. De vraag is of de gestipuleerde belangenafweging ook in concreto heeft plaatsgevonden. Zo hebben de vergunningverleners laten weten dat zij, mede omwille van de hoeveelheid werk en de tijdsdruk, doorgaans niet hebben kunnen nagaan of er werkelijk overleg is gevoerd door de horecaondernemer met de omwonenden en in hoeverre dat tot overeenstemming leidde. In grote lijnen bevestigen de omwonenden dit beeld.

Had de gemeente de regie over de belangenafweging niet te veel uit handen gegeven, door het initiatief te leggen bij de horecaondernemer?

In onze ogen verwaterde de vergunningverlening zo tot een technocratisch proces van passen en meten, zonder dat de omwonenden of andere weggebruikers daar expliciet aan te pas kwamen. Had de gemeente de regie over de belangenafweging niet te veel uit handen gegeven, door het initiatief te leggen bij de horecaondernemer? Masseerden de gebiedsmakelaars, als spreekwoordelijke oliemannetjes, de eventuele belangentegenstellingen niet te snel weg? Deze problemen horen toch bij uitstek thuis op het bordje van het stadsdeelbestuur. Was het beleid eigenlijk wel uitvoerbaar en waren de tegenstellingen wel overbrugbaar?

Omwonenden, als minder sterke partij, trokken zo gemakkelijk aan het kortste eind. Daar staat echter tegenover dat uit de vraaggesprekken het beeld naar voren komt dat de meeste omwonenden geen bezwaar hadden tegen de tijdelijke uitbreiding van een terras in hun directe omgeving. Sterker nog, zij juichten het zelfs toe, omdat zij er ook van profiteerden. Er zijn dan ook relatief weinig bezwaarschriften ingediend. Wel waren zij graag vooraf beter geïnformeerd. En waar het spannend werd, vervulde de ombudsman zo mogelijk een bemiddelende rol.

Eind goed, al goed?

Ons onderzoek laat zien dat de coronacrisis (na het loslaten van de eerste lockdown) een enorme resultaatgerichte werkkracht en sterke betrokkenheid heeft losgemaakt onder het ambtenarenapparaat. De lokale horeca is waarlijk efficiënt en effectief geholpen. De crisis maakte vloeibaar wat normaliter vast zit, om het maar zo te zeggen. De integrale tafels en hun manier van werken verdient dan ook verdere navolging. Hopelijk slagen de deelnemers aan dit overleg er in de eensgezinde en oplossingsgerichte manier van werken vast te houden. Tegelijkertijd dienen zij wel waakzaam te zijn voor een technocratische tunnelvisie. Het doel heiligt immers niet de middelen.

Vooral van juristen mag in dit verband, met name bij de belangenafweging met het oog op de vergunningverlening, een bijzondere waakzaamheid worden verwacht

Vooral van juristen mag in dit verband, met name bij de belangenafweging met het oog op de vergunningverlening, een bijzondere waakzaamheid worden verwacht. Voor zover wij kunnen overzien hebben zij in dit project primair een instrumentele rol vervult. Zij gingen mee in de resultaatgerichte sfeer aan de adviestafels. Begrijpelijk, maar juristen vervullen ook een waarborgfunctie. In dit geval om te bewaken dat ook het belang van minder sterke en minder goed georganiseerde partijen evenwichtig wordt meegewogen. Juristen dienen niet alleen mee te bewegen, maar waar nodig ook tegenwicht te bieden. Loyaal als zij zijn aan het recht en de rechtsstaat.